Deze week gelezen: Rijneveld, Asscher

Marieke Lucas Rijneveld, Maarten Asscher: de redactie las boeken van bekenden, maar werd niet teleurgesteld door een sterk, ritmisch geschreven, beklemmend en dierlijk boek, en een essaybundel die illustreert wat een essay moet zijn.
*
Jan van Mersbergen: Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak
Afgelopen januari werd bij uitgeverij Prometheus het debuut van Persis Bekkering, Een heldenleven, gepresenteerd met de stellige uitspraak dat het voor alle andere debutanten van dit jaar wel erg jammer is dat de roman van Persis er is, want dat is nu al het debuut van het jaar, daar kan niemand meer overheen. Nu heeft Persis een mooi debuut geschreven over een violist, er is die avond geen rekening gehouden met Marieke Lucas Rijneveld en haar debuut De avond is ongemak. Dat debuut is beter.
Marieke Lucas (ik gebruik tegenwoordig heel netjes haar beide namen, want ze heet oorspronkelijk alleen Marieke en heeft daar zelf de jongensnaam Lucas aan toegevoegd) Rijnevelds eerste roman is een bijzonder sterk en ritmisch geschreven, beklemmend en fascinerend dierlijk boek over een meisje dat samen met haar gezin worstelt met de dood van haar oudste broer. Een Wolkeriaanse roman, met zijn vertelritme en tempo. Ook doet het denken aan The Cement Garden van Ian McEwan, waarin de kinderen van een gezin de dood van hun ouders verwerken door vooral elkaar op te zoeken, en op die leeftijd gaan kinderlijke naïviteit, seksuele ontwikkeling en de houding ten opzichte van je omgeving gewoon door, ook als je ouders er niet meer zijn, of zoals in dit debuut de broer.
Het boek is beeldend, smerig, direct, dromerig en ook nog eens herkenbaar voor mensen die uit die streek of iedere andere Nederlandse polder komen. Geloof is dominant, wreed en het biedt ook hoop. Mensen cijferen zichzelf weg. Klei zuigt aan laarzen. Dood is meer aanwezig dan het leven.
Dat meisje verstopt zich in haar jas, als een ridder in een harnas. Ergens staat Mijn jas het harnas. Dat zou een iets betere titel zijn dan die ongemakkelijke avond, maar daar kan ik niks meer aan doen.
De roman kreeg al veel mooie recensies en veel media-aandacht. Vanavond ga ik met Marieke Lucas in gesprek in Athenaeum Boekhandel op het Spui. Daar gaat dit stukje verder.
AtlasContact gaf De avond is ongemak uit. Op Athenaeum.nl staat een fragment.
Daan Stoffelsen: Maarten Asscher, Toch zit het anders
Anders dan bij eerdere essaybundels openbaart zich voor één keer nog de functionaris Maarten Asscher - hij heeft inmiddels afscheid genomen als directeur van Athenaeum Boekhandel (maar nog niet van de Stichting de Revisor) - veeleer dan als een nieuwsgierig mens (zijn Bekentenissen van een nieuwsgierig mens staat hier in de kast). Het zijn dan ook uitsluitend eerder gepubliceerde stukken, over schrijvers en vertalers, gevangenschap en oorlog, leiderschap en ambtenaren, en de boekhandel. De strekking gaat, zo betoogde een Athenaeum-collega van me in een estafettebespreking die ik inleidde, dan ook verder dan een puur literaire exercitie, zeker als het de boekhandel betreft.
Het is in die stukken moeilijk het met Asscher oneens te zijn, terwijl me dat altijd een zekere voldoening geeft. In andere stukken overdondert hij je met zijn kennis, de vruchten van zijn nieuwsgierigheid en zijn wendbare geest. In Toch zit het anders staan twee essays die als inleiding kunnen dienen. Het titelessay, en 'Nieuwsgierigheid als zaak van leven en dood', dat we voorpubliceerden op Athenaeum.nl. In dat stuk introduceert Asscher luitenantkolonel Kenneth Edward Savill, bijgenaamd 'Kate', die 'het onzekere voor het zekere' neemt en 13 augustus 1944 het Italiaanse landhuis waar zijn eenheid bivakkeert ontruimt. Gelukkig, want de geheimzinnige code op de voordeur betekende dat explosieven in de kelder nog die nacht zouden ontploffen.
Is nieuwsgierigheid een eigenschap, is het aangeboren? Het is meer dan spel, in ieder geval. 'Toch is de nieuwsgierigheid voor mij meer dan een stukje speelgoed dat je zo af en toe een rondje laat rijden. Nieuwsgierigheid is de kracht, veel meer dan plichtsbesef, werkdrift of levenslust, die ervoor zorgt dat ik 's ochtends mijn bed uit kom.' Zo kenschetst Asscher zichzelf, maar ook het essay, het bij uitstek onderzoekende genre, en hij vertelt een bijzonder verhaal. Die combinatie - het persoonlijke, het inzicht en de anekdote - maakt een sterk essay. De bundel toont dat je het accent in de titel telkens anders kan leggen: Tóch zit het anders (de wending aan het einde), Toch zit hét anders (de expertise staat centraal), terwijl de ondertitel Essays je erop wijst dat je eigenlijk moet lezen: Toch zit het anders, is mijn ervaring. Aanbevelenswaardig aan beleidsmakers, boekhandelaars, schrijvers, vertalers en nieuwsgierige mensen in het algemeen, vaak om de vorm, immer
Ik las de afgelopen weken weer veel non-fictie, en stelde vast
AtlasContact gaf Toch zit het anders uit. Een fragment staat dus op Athenaeum.nl.
Archief
- Februari 2006
- Augustus 2009
- September 2010
- Oktober 2010
- November 2010
- December 2010
- Januari 2011
- Februari 2011
- Maart 2011
- April 2011
- Mei 2011
- Juni 2011
- Juli 2011
- Augustus 2011
- September 2011
- Oktober 2011
- November 2011
- December 2011
- Januari 2012
- Februari 2012
- Maart 2012
- April 2012
- Mei 2012
- Juni 2012
- Juli 2012
- Augustus 2012
- September 2012
- Oktober 2012
- November 2012
- December 2012
- Januari 2013
- Februari 2013
- Maart 2013
- April 2013
- Mei 2013
- Juni 2013
- Juli 2013
- Augustus 2013
- September 2013
- Oktober 2013
- November 2013
- December 2013
- Januari 2014
- Februari 2014
- Maart 2014
- April 2014
- Mei 2014
- Juni 2014
- Juli 2014
- Augustus 2014
- September 2014
- Oktober 2014
- November 2014
- December 2014
- Januari 2015
- Februari 2015
- Maart 2015
- April 2015
- Mei 2015
- Juni 2015
- Juli 2015
- Augustus 2015
- September 2015
- Oktober 2015
- November 2015
- December 2015
- Januari 2016
- Februari 2016
- Maart 2016
- April 2016
- Mei 2016
- Juni 2016
- Juli 2016
- Augustus 2016
- September 2016
- Oktober 2016
- November 2016
- December 2016
- Januari 2017
- Februari 2017
- Maart 2017
- April 2017
- Mei 2017
- Juni 2017
- Juli 2017
- Augustus 2017
- September 2017
- Oktober 2017
- November 2017
- December 2017
- Januari 2018
- Februari 2018
- Maart 2018
- April 2018
- Mei 2018
- Juni 2018
- Juli 2018
- Augustus 2018
- September 2018
- Oktober 2018
- November 2018
- December 2018
- Januari 2019
- Februari 2019
Geen reacties